De Roos van Leary toepassen

In het dagelijkse leven lopen we er allemaal wel eens tegenaan dat een gesprek, situatie of confrontatie niet loopt zoals je had gewild. Dit kan komen doordat je elkaar niet begrijpt in de communicatie, doordat je in het gesprek een ander belang hebt dan degene die tegenover je staat of door gedrag dat je in jouw ontwikkeling hebt aangeleerd. Om een ander te leren begrijpen of om te leren hoe je kunt inspelen op het gedrag van een ander, is het actief toepassen van de Roos van Leary een effectief hulpmiddel.

De Roos van Leary is een model dat ontwikkeld is door Timothy Leary en gaat ervan uit dat gedrag, gedrag oproept. We kennen wetten als actie en reactie, oorzaak en gevolg, zenden en ontvangen wel. De Roos van Leary laat het volgende zien:

• Welk gedrag wordt opgeroepen door welk gedrag?
• Hoe is gedrag te beïnvloeden?

Er wordt over de Roos van Leary ook wel gezegd dat het model mensen wil typeren of steevast in een bepaalde rol wil zetten. Dit is niet het geval. Het gaat erom dat je jezelf kunt en soms wel moet aanpassen in bepaalde situaties om een conflictsituatie te voorkomen en te komen tot een succesvol gesprek. Als leidinggevende is het belangrijk dat je flexibel gedrag kunt tonen en kunt schakelen in situaties als erom gevraagd wordt.

Hoe werkt de Roos van Leary

De Roos van Leary beschrijft dat de gedragingen samen, tegen, boven en onder in relatie staan met elkaar door een symmetrische en complementaire werking.

Symmetrische werking

• Samen-gedrag roept samen-gedrag op; Als iemand jou de helpende hand toesteekt, dan roept dit meewerkend gedrag op. Je toont je bereid om mee te helpen aan een taak of oplossing.
• Tegen-gedrag roept tegen-gedrag op; Toon jij aanvallend gedrag dan roept dit bij degene tegenover jou juist opstandig gedrag op. De persoon tegenover jou zet de hakken in het zand en zal niet of minder snel in beweging komen om te komen tot het uitvoeren van een taak of te komen tot de oplossing.

Complementaire werking:

• Boven-gedrag roept onder-gedrag op; Als een leidinggevende concurrerend gedrag laat zien, kan dit leiden tot teruggetrokken gedrag bij de ander. Dit hoeft niet per definitie slecht te zijn. Twee kapiteins op een schip werkt ook niet altijd.
• Onder-gedrag roept boven-gedrag op; Een leidinggevende kan prima volgzaam gedrag vertonen. Voor een complementaire samenwerking is het goed als er iemand tegenover staat die leidend gedrag vertoont. Als de één volgt, moet de ander leiden. Het is soms net een Engelse wals.

Toepassen van de Roos van Leary

Om deelnemers tijdens trainingen kennis te laten maken met de rollen uit de Roos van Leary, laat ik ze altijd actief casussen oplossen. Dit doe ik door het kwadrant met tape op de grond aan te brengen en de gesprekken te oefenen. Een mooi voorbeeld hiervan komt voort uit de training “begeleider praktijkleren”. Tijdens deze training leren we deelnemers hoe ze moeten omgaan en communiceren met jongeren met bagage, laag verstandelijk beperkte jongeren en jongeren die ongepast gedrag vertonen. De eerste casus die werd geoefend, ging tussen de deelnemers B. en W.  Deelnemer B. nam de rol aan van een mbo2-student die ontevreden was over zijn stagevergoeding en ging staan in de rol van opstandige (onder-gedrag) student. Deelnemer W. nam de rol als leider (boven-gedrag) aan. De opdracht was om de student van opstandig naar volger te krijgen door uit te leggen wat de procedures zijn omtrent stagevergoeding. Het gesprek nam een dusdanige wending aan dat de deelnemer W. nerveus werd van de opstandige student en zelf werd gedwongen in de rol van volger. De student kwam in de rol van aanvallend (boven-gedrag) terecht. Oorzaak van de rolwisseling was dat door nervositeit deelnemer W. niet meer luisterde naar deelnemer B. Gevolg was dat deelnemer B. zijn eigen zin doordrukte en in de positie kwam dat hij of zijn zin kreeg of zou zeggen dat hij niet meer wilde werken voor zo’n leidinggevende.

Deelnemers J. (rol van de student) en deelnemer M. (rol van de leidinggevende) hebben het gesprek overgenomen. Bewuste keuze, omdat M. uit de Roos van Leary-test dominant, boven-gedrag als uitslag kreeg. Het gesprek is begonnen vanuit de positie waar het vorige duo is geëindigd. Het doel voor deelnemer M.: “Hoe krijg je de student (deelnemer J.) in de rol van volger en zorg je dat je zelf in de rol als leider komt?”.

De eerste stap die M. nam was, door met stemverheffing en een dominant gesprek, zijn plek in aanvallende rol af te dwingen. De student schoot direct in de opstandige rol en was de grip op het gesprek kwijt, maar kwam nog wel met argumenten waaruit zou blijken dat ze gelijk zou hebben.

De tweede stap die M. nam was door te zeggen: “Zullen we samen nog eens naar de procedures kijken? Dan leg ik het je nogmaals uit wat we hebben afgesproken.”. Door de stap van aanvallend naar leider kreeg M. het voor elkaar dat de student de stap van opstandig naar volgend maakte.

De kracht van de oefening zat hem in de rol van deelnemer M. Door te schakelen in zijn gedrag en communicatie. Hierbij werd gebruik gemaakt van concrete voorbeelden richting de student en werd stemverheffing afgewisseld met een rustige toon. Het was het ideale voorbeeld hoe je omgaat met de rollen van de Roos van Leary en dat je als leidinggevende bij elke situatie moet inschatten welke rol je aanneemt.

Wij raden deze interactieve versie van de Roos van Leary aan tijdens trainingen over leiderschap, coaching en training. Ben jij benieuwd naar deze werkvorm en wil je meer informatie? Neem dan contact op door te mailen naar info@learningflow.nl en we nemen je vrijblijvend door deze training heen, zodat ook jij de Roos van Leary kan toepassen in je lessen of trainingen!

Ben je geïnteresseerd in een training zoals deze binnen jouw organisatie? Wij gaan met je in gesprek en bedenken een programma op maat!